Hamilelikte Oruç

Her yıl değişmekle birlikte geçtiğimiz birkaç yılın ortalaması alındığında sahur ile iftar arasındaki süre yaklaşık 16-17 saat arasındadır. Gebelikte oruç konusu bu süre göz önüne alındığında hamileliğin ayına, bebeğin ve annenin sağlık durumuna göre değerlendirilmelidir.

Gebelikte oruç tutmanın bebeğe ve anneye etkileri

• Hamilelik döneminde sağlıklı dengeli beslenmek için yapılması gerekenler olduğu gibi, en önemlisi gebelik döneminde az az sık beslenilmeli, ara öğünler yapılmalı ve günde ortalama 1,5-2 litre su tüketilmelidir.
• Gebelik döneminde yetersiz kalori alındığında anne adayının kan şekeri düşebilir.
• Gebelik döneminde anne adayının yetersiz beslenmesine bağlı olarak şeker seviyesi düşer. Bu durum ise yağ hücrelerinin yıkımına ve gebenin vücudunda keton artışına neden olabilir. Bu halin uzun süre devam etmesi, özellikle ilk 3 aylık dönemde bebeğin beyin gelişimini olumsuz etkileyebilir.
• Ramazanda sahur ile iftar arasındaki süre çok uzun olduğu için anne adayının uzun süre aç ve susuz kalmasına bağlı olarak halsizlik, baş dönmesi, baş ağrısı, bulantı-kusma, mide problemleri oluşur.
• Anne adayının vücut suyunda azalma olduğunda kan hacminde de azalma olacaktır. Buna bağlı olarak düşük tansiyon ve çarpıntı görülebilir.
• Anne adayının kan hacminde azalma olduğunda bebeğe giden kan akımında da azalma olacaktır. Uzun vadede bebekte gelişme geriliği ortaya çıkabilir.
• Su alımınız azaldıkça bebeğinizin içerisinde bulunduğu amniyon sıvısında da azalma olacaktır.
• Anne adayının su alımı azaldıkça erken doğum riskinde artma olabilir.
• Anne adayının su alımı azaldıkça idrar yoğunluğunun artması sonucu idrar yolu enfeksiyonları görülebilir.
• Anne adayının az su tüketmesine bağlı olarak terlemesi de azalacaktır. Terleme yoluyla vücuttaki toksinler atıldığından terleme azaldıkça atılamayan toksik maddelerin birikimi artar.

Oruçla ilgili Ayetler ve İslam Alimlerinin Oruca Yaklaşımı

Oruç islamın 5 şartından biridir. Bu sebeple de gebe hastalarımız bu görevlerine yerine getirmek istemektedir. Ancak İslamiyet bazı durumlarda kişilerin oruç tutamamasını hoş görmektedir. Hamilelikte bunlardan birisidir. Bunlarla ilgili hadislerde bulunmaktadır.

• (Size yazılan oruç) sayılı günlerde tutulur. Sizden kim, hasta veya yolculuk halinde olursa, tutmadığı günler sayısınca diğer günlerde tutsun. Orucu tutabilecek olanların bir çaresizi doyuracak kadar fidye (fitre) vermesi de gerekir. Kim bir iyiliğin fazlasını yaparsa onun için iyi olur. Oruç tutmanızın ne kadar iyi olduğunu bilseniz, (hasta ve yolcu olmanıza rağmen) tutarsınız. (Bakara süresi 184. Ayet )
• (Sayılı günler) Ramazan ayıdır. İnsanlara rehber olan ve rehberin açıklayıcı âyetlerinden oluşan Kur’ân’ın, o Furkan’ın indirildiği aydır. Sizden kim o ayı yaşarsa, oruçlu geçirsin. Kim de hasta yahut yolculuk halinde olursa, o günlerin sayısı kadar diğer günlerde oruç tutsun. Allah sizin için kolaylık ister, zorluk istemez. Bunlar, sayıyı tamamlamanız, (orucun bittiği gün) sizi buna yöneltmesine karşılık (Bayram namazında) Allah’ın yüceliğini seslendirmeniz ve ona karşı görevinizi yerine getirmeniz içindir. (Bakara süresi 185. Ayet)
• “Hâmile olan veya çocuk emziren kadınlar; gerek kendi nefislerinden, gerekse çocuklarının helâk olmasından korkarlarsa oruç tutmayabilirler veya iftar edebilirler. Bu durumdaki kadınlara keffaret gerekmez, daha sonra oruçlarını kaza ederler.” denilmektedir (İbn Âbidin, I, 207).
• Gebe veya emzikli olan kadınlar, kendilerine yahut çocuklarına bir zarar gelmesinden korkmaları halinde oruç tutmayabilirler. Bunlar bir yönüyle hasta hükmünde oldukları gibi, onlara bu ruhsatı tanıyan hadisler de bulunmaktadır (Nesâî, Sıyâm, 51, 62; İbn Mâce, Sıyâm, 12).
• Kendisi dayanabilecek ve çocuk da etkilenmeyecekse, hamile ve emziren anne oruç tutabilir. Bu konuda alanında uzman bir hekime danışılması uygun olur. Hamilelik ve çocuk emzirme gibi meşru sebeplerle oruç tutamayan bayanlar, tutamadıkları bu oruçlarını şartların elverişli olduğu başka zamanlarda kaza ederler (Merğinânî, el-Hidâye, I, 127).

Oruç tutan hamilelerin dikkat etmesi gerekenler

• Aşırı şekerli ve yağlı gıdalardan uzak durulmalıdır.
• Süt ve süt ürünleri sahurda ya da iftarda mutlaka düzenli ve yeterli miktarda tüketilmelidir.
• Yumurta, et, tavuk, balık ve kuru baklagilleri her gün farklı çeşitlerde alarak protein alımınızı arttırın.
• Tatlı ihtiyacınızı şeker ve kalorisi yüksek şerbetli tatlılar yerine meyveler ve sütlü tatlılarla karşılayın. Mevsimine uygun meyveler tüketmelisiniz.
• Vücudunuzun su ihtiyacının azalmaması için günde en az 2 litre su tüketmelisiniz.
• Bu dönemde aşırı fiziksel aktiviteden uzak durun. Mümkün olduğunca sol yan-yatar pozisyonda istirahat etmeye çalışın.
• Oruç tutmadan önce mutlaka doktorunuzla görüşmelisiniz. Gebeliğinizde risk olmadığına emin olmalısınız.

Sonuç olarak her gebenin gebeliğine ait faktörler farklıdır. Gebelikte oruç tutulup tutulamayacağı gebenin genel durumuna, daha önceki beslenme alışkanlıkları ve bebeğin gelişim durumuna göre hekim ve hasta tarafından ortak bir kararla belirlenir. Oruç tutan gebelerin iftar ve sahur arasında gerekli besinleri ve sıvıyı almaları ve bu süreçte bebek hareketlerini iyi takip etmeleri önemlidir.