Aşılama Tedavisi Op. Dr. Meral Sönmezer

Aşılama Tedavisi

Korunmasız ve düzenli cinsel ilişki yaşamalarına rağmen günümüzde birçok çift bebek sahibi olamamaktadır. Özellikle infertilite teşhisi konulan çiftler için geliştirilen alternatif üreme yöntemlerinden biri de aşılamadır. Aşılama tedavisinde öncelikle anne adayının jinekolojik muayenesi yapılmakta, ultrason tetkikleri ve tüplerinin durumu değerlendirilmektedir. Bu süreçte baba adayının ise semen analizi yapılmaktadır. Tıbbi olarak “intrauterin inseminasyon (IUI)” olarak adlandırılan bu tedavide amaç, döllenmenin meydana geldiği fallop tüpleri içerisindeki üreme hücreleri ile en iyi kalitedeki spermleri buluşturmaktır.

Portfolio

Aşılama tedavisi öncesinde kısırlık teşhisinin kesin olarak konulması önemlidir. Bunun yanında tedavi öncesinde uygulanması gereken testler aksatılmamalı ve tedavini muhakkak uzman bir doktor yönetiminde gerçekleştirilmesine dikkat edilmelidir. Tedaviye başlamadan önce 3 günlük cinsel perhizin uygulanması da yine uzmanlar tarafından önerilmektedir.

Aşılama tedavisinin gerçekleşebilmesi adına en önemli şart, erkeklerde sperm ve kadınlarda yumurta üretiminin devam ediyor olmasıdır. Ayrıca çiftlerden birinin devam eden kısırlık tedavisi varsa, aşılama tedavisi uygulanmamaktadır. Aşılama için tüplerle ilgili herhangi bir problem olmaması, en azından bir tüpün açık olması da gerekmektedir. Tedavi için baba adayından alınan sperm sayısının 10 milyonun üzerinde ve hareketli olması da yine aşılamanın olumlu sonuçlanması adına kritik değerlerden biridir.

Aşılama tedavisinden en az 48 saat önce herhangi bir tütün ürünün kullanılmaması ve alkol alınmaması, spermlerin kalitesi açısından oldukça önemlidir. Bunun yanında anne adayının ise yine en az 48 saat öncesinde genital bölge ve çevresinde krem ve losyon benzeri kozmetik ürün kullanmaması da tavsiye edilmektedir.

Aşılama Tedavisi Nasıl Yapılır?

Aşılama tedavisi, yumurta takibi sonrasında yapılacağı gibi hiç yumurta takibi olmaksızın da gerçekleştirilebilmektedir. Tedavinin ilerleme şeklini belirleyen faktörler; anne adayının yaşı, yumurtalık kapasitesi ve başarılı bir gebeliğin gerçekleşmediği sürenin uzunluğudur. Eğer anne adayı belirlenen sınırı üzerinde bir yaştaysa ve yumurtalık kapasitesi yeterli değilse, böyle bir durumda direkt tüp bebek tedavisi de uygulanabilmektedir.

Aşılama tedavisine başlanmadan önce, tıpkı tüp bebek tedavisinde olduğu gibi anne adayına kullanması için çeşitli iğne ve ilaçlar verilmektedir. Bu yolla kadının yumurtalıkları uyarılmakta ve yumurtayı içeren kesecikler olarak bilinen foliküllerin oluşması sağlanmaktadır. Olgunlaşan foliküllerin çapı yaklaşık olarak 17-20 mm’ye geldikten sonra çatlatma iğnesi yapılır ve 36 saat sonrasına aşılama randevusu verilir. Randevudan yaklaşık 3-4 saat öncesinde baba adayından sperm örneği alınmakta ve hazırlanmaktadır. Genellikle mastürbasyon yöntemi ile alınan sperm örnekleri arasından hareket ve morfoloji açısında daha iyi durumda olanlar seçilir ve yıkanır. Bu hazırlığın sonrasında meydana gelen 0.5-1 cc’lik konsantre haldeki sperm, ince bir kateter yardımı ile rahme enjekte edilir. Bu enjeksiyonun, tam yumurtalama zamanında yapılması önemlidir. Bu yöntem ile tüplerde buluşan sperm ve yumurta döllenir ve oluşan embriyo rahme doğru yol alır. Her aşamanın yolunda gittiği tedavide, embriyo rahme yapıştığı anda ise gebelik başlamış olur. Aşılama işlemi herhangi bir jinekolojik muayene gibi seyreden, acısız bir işlemdir. Sperm enjeksiyonunun ardından anne adayı 15 dakikalık bir istirahate alınır ve sonrasında günlük yaşantısına geri dönebilir. Aşılama tedavisi sonrasında cinsel ilişki kısıtlaması bulunmamaktadır. Bazı hastalara progesteron desteği amaçlı ilaç kullanımı da önerilebilmektedir. Aşılamadan 12-14 gün sonra gebelik testi yapılarak sonuç değerlendirilir ve olumlu olması durumunda normal hamilelik prosedürleri uygulanmak üzere anne adayı takibe alınır.

Aşılama sonrası bir miktar kasık ağrısı ve kramp olması normaldir. Tedavi ortalama 15 gün sürmektedir. Bu süreçte baba adayı yalnızca sperm örneği vermek için çağırılmaktadır ve onun dışında tedaviye katılması zorunlu tutulmamaktadır. Anne adayının ise aşılama tedavisi boyunca gerçekleştirilecek ultrasonografi takibi için 2-3 kere gelmesi istenmekte ve son olarak ise aşılama işlemi için çağrılmaktadır. Tedavide, özellikle rezervi yüksek anne adaylarında fazla sayıda yumurta gelişmesi durumunda çoğul gebelik riski olabileceğinden dolayı tedavi iptal edilebilmekte veya foliküllerden bir ya da daha fazlası kontrollü olarak boşaltılabilmektedir. Tüm bu aşamalar, uzman hekim tarafından değerlendirilmekte ve kararlaştırılmaktadır.

Aşılama Tedavisi Kimlere Yapılır?

Aşılama tedavisi genellikle açıklanamayan kısırlık hastalığı bulunan çiftlerde, erken evre endometriozis olgularında, kadında yumurtlama problemi varsa ve yumurta takibi ile gebelik elde edilemediyse veya erkekte hafif düzeyde sperm bozukluğu bulunuyorsa tercih edilmektedir. Bunun yanında aşılama tedavisinin tavsiye edilmediği vakalarda bulunmaktadır. Öyle ki;

  • Kadında düşük yumurtalık rezervi varsa,
  • Kadının yaşı 38 ve üzerindeyse,
  • Erkekte ağır düzeyde sperm problemi bulunuyorsa,
  • Çift taraflı tüp tıkanıklığı varsa,
  • Çift taraflı tüp-yumurtalık anatomik ilişkisini bozan yapışıklıklar mevcutsa veya
  • Uzun süreli kısırlık hastalığı varsa, aşılama tedavisi uygulaması önerilmemektedir.

Aşılama Tedavisi ve Tüp Bebek Arasındaki Fark Nedir?

Aşılama tedavisi ile tüp bebek tedavisi aslında benzer prosedürlere sahip olan farklı uygulamalardır. Her iki tedavinin birbirinden ayrıldığı en önemli nokta döllenme sürecidir. Aşılama tedavisinde döllenme rahim içerisinde gerçekleşirken, tüp bebek tedavisinde ise bu işlem laboratuvar ortamında meydana gelmektedir. Aşılama tedavisinin gebelik oranı tüp bebek tedavisine göre daha düşüktür; ancak bu yöntem daha doğal olması nedeniyle uygun hastalar rahatlıkla deneyebilmektedir. Aşılama tedavisinde, çoğul gebelik riskinden kaçınmak adına tüp bebek tedavisine oranla daha düşük dozda ilaç kullanımı mevcuttur.

Aşılama Tedavisinde Başarı Oranı Ne Kadardır?

Aşılama tedavisinde başarılı sonuç almak için bazı şartlar vardır. Öncelikle anne adayının yumurtasında herhangi bir sorun olmaması gerekir. Bunun yanında aşılama yapmadan önce çekilecek bir rahim filmi ile tüplerin açıklığı kontrol edilmelidir. Baba adayına yapılan sperm analizi sonuçları da normal ya da en azından normale yakın olmalıdır. Aşılama tedavisinin en iyi sonucu vermesi için son olarak oluşan bir gebeliğin tutunmasını engelleyecek bir problemin olmaması önemlidir. Buna göre rahim içini saran zarda patolojik bir sorun bulunmamalıdır.

Tüm bu noktalar dikkate alındığında ve tedavi uzman bir hekim gözetiminde yapıldığında gebeliğin oluşması büyük ölçüde mümkündür. Altta yatan infertiliteye bağlı olarak aşılama yöntemine başvuran hastalarda, gebeliğin oluşma şansı normal ilişkiye oranla %5 ila %15 artmaktadır.

Randevu Talep Edin

Author
Op. Dr. Meral Sönmezer

"#sağlığıngülenyüzü"

Randevu Talep Edin
Instagram
Portfolio

Biz Sizi Arayalım