Rahim içinin ve tüplerin kontrast madde verilerek radyografik yöntemlerle incelenmesine HSG (histerosalfingografi) yani Rahim Filmi denir. HSG 50 yıldan uzun süredir uygulanan bir tanı yöntemidir. İşlem esnasında kullanılan sıvı herhangi bir sıvı değil, röntgen cihazları tarafından görülebilen radyoopak- kontrast dediğimiz türden bir sıvıdır. Rahim içi ve tüpleri uygun hızla ve basınçla doldurabilmesi için özel bir kıvama da sahiptir. Normal uterus ve tubalara sahip kadında, opak madde rahim ağzından hafif basınçla rahim içine verildikten sonra rahim içini ve tüpleri zorlanmadan geçer ve bu alanları röntgen filminde görünür hale getirir. Skopi dediğimiz röntgen bulgularını anında görmemizi sağlayan cihaz sayesinde bu geçiş aşamalarını tek tek gözlemleyebiliriz ve işlemin başarısız olma ya da tekrarlanma olasılığını azaltmış oluruz.
Tek bir filmle hem rahim içinin hem de tüplerin durumu hakkında büyük oranda fikir sahibi olmamızı sağladığı için Rahim Filmi infertilite yani kısırlık tanısında oldukça kıymetli bir testtir. HSG yapılmadan kısırlıkla ilgili kesin bir tanı konması mümkün değildir.
HSG kısırlık tanısı koymada elimizdeki en önemli yöntemlerden biridir. Özellikle hastaya iğne ile yumurtlama tedavisi ya da tüp bebek tedavisi gibi maliyetli ve meşakkatli tedaviler başlanması planlanıyorsa öncesinde Rahim Filmi çekilmesi şarttır.
HSG sayesinde rahim içine bebeğin yerleşmesine engel olan miyom, polip gibi kitleleri görebiliriz. Yine daha önce geçirilmiş kürtaj ya da biyopsi gibi rahim içi cerrahi işlemler sonrası ya da ağır bir pelvik enfeksiyon neticesi gelişebilen yapışıkları belirleyebiliriz. Doğuştan mevcut olan rahim şekil bozukları (uterus bikornis-çift rahim, unikorn rahim ya da septum gibi) da Rahim Filmi ile tespit edilebilir.
Tüplerde sperm ile yumurtanın birleşmesini engelleyecek bir tıkanıklık ya da spermin yumurtaya doğru ilerlemesini engelleyecek balonlaşmalar da yine HSG ile rahatlıkla tespit edilebilir. Rahim Filmi sonrası çekilen kontrol filminde opak maddenin karın içinde dağılım şekline bakarak rahim etrafındaki dokularda bulunan yapışıklıklar ve düzensizlikler tespit edilebilir.
İşlem esnasında kadın röntgen masasına uzanır ve jinekolojik pozisyon alır. Bacaklarını kendine doğru çekerek mümkün olduğunca dizlerden iki yana doğru açar. Doktor spekülüm dediğimiz muayene aletini vajinaya yerleştirir. Önce rahim ağzı ve vajinayı dezenfektan bir solüsyonla temizler. Daha sonra rahim ağzını bir aletle tutarak düzleştirir ve rahim girişine ince bir kateter yerleştirir. Bu kateter ile opak madde rahim içine belli bir basınçla verilir. Skopi yardımıyla sıvının rahim içi ve tüplerden geçişi gözlenir ve uygun yerlerde film çekilir. Sıvı geçişi tamamlandıktan sonra kateter ve diğer aletler sırasıyla çıkarılır. Hastanın masaya yatması ve kalkması arasında geçen süre toplamda 5 ya da 10 dakikayı geçmez.
Rahim filmi konusunda hastalar arasında halen birçok şehir efsanesi dolaşmaktadır. Hatta bazı hastaların sırf bu korku nedeniyle, HSG çektirmemek için doktor doktor dolaştığına ve tedaviyi geciktirdiklerine şahit olmaktayız. Kesinlikle bilinmelidir ki HSG sanıldığı kadar ağrılı bir işlem değildir. Özellikle son yıllarda gelişen röntgen teknoloji sayesinde işlem süresi son derece kısalmıştır.
Yine rahime yerleştirilen aletlerin hastanın rahim yapısına uygun seçilmesi ve yeni teknoloji aletlerin kullanılması da işlemi kolaylaştırmıştır. Kullanılan opak maddeler de yıllar içinde gelişmiştir. Eskiden kullanılan, rahim içine verildiğinde irritasyon yapan ve kasılmaya yol açan açan maddelerin yerini doku ile daha uyumlu ve minimum reaksiyona yol açan maddeler almıştır.
HSG işleminin ağrılı olmasını engelleyen bir diğer etken de işlemi yapan hekimin tecrübesidir. Zira hastaya uygun aletlerin ve kateterin seçimi, işlem esnasında opak maddenin doğru şekilde ve doğru basınçla uygulanması hekimin belirleyeceği faktörlerdir.
Tüm telkinlere rağmen Rahim Filmi çektirmekten halen çekinen hastalar için genel anestezi bir seçenek olarak sunulabilir. Bu durumda işlemin yapıldığı yerde mutlaka bir anestezi doktorunun bulunması ve anesteziye bağlı oluşabilecek komplikasyonlara müdahale edilebilecek uygun koşulların bulunması önemlidir.
İdeal olarak HSG adetten sonraki 3-5 günlük süre içinde çekilmelidir. Bu dönemde rahim iç zarı en ince halinde olacaktır ve hasta yeni adet gördüğü için olası bir gebeliğe zarar verme ihtimali olmayacaktır. Rahim Filmi öncesi korunmasız ilişkiden kaçınılması gerekir. İdeal olanı, adet sonrası HSG çekilene kadarki sürede cinsel perhiz yapılması yani ilişkiden kaçınılmasıdır.
Bazı riskli hastalarda işlemden 2 gün önce koruyucu antibiyotik başlanması önerilebilir. Yine işlemden 1 saat önce alınacak NSAI türevi bir ağrı kesici ile olası rahim kasılması ağrısının önüne geçebiliriz.
HSG öncesi adetiniz normalden kısa sürdüyse ya da leke şeklinde olup sonlandıysa, olası bir hamilelik açısından test yaptırmadan HSG işlemi yaptırmamalısınız.
Hastanın yoğun pelvik enfeksiyonu ve şiddetli kötü kokulu akıntısı mevcutsa önce enfeksiyon tedavi edilmeli ve gerekirse işlem bir sonraki aya ertelenmelidir.
Uzun süredir gebe kalamayan hastaların Rahim Filmi sonrası hemen gebe kalması sıklıkla görülen bire durumdur. Bunun en önemli nedeni işlem sırasında basınçla verilen opak madde sayesinde tüplerin yıkanması ve spermin ve yumurtanın buluşmasını engelleyen ufak tıkaçların atılmasıdır.
Bir diğer etken verilen opak maddenin antimikrobiyal etkisi nedeniyle rahim ve tüplerdeki mikro enfeksiyonların iyileşmesi olarak düşünülmektedir. Özellikle son yayınlar yağ bazlı opak madde kullanımı sonrası gebelik oranlarının, su bazlı opak madde kullanımı sonrası olanlara oranla daha yüksek olduğunu göstermektedir.
HSG sadece rahim iç boşluğunun ve tüplerin lümeninin değerlendirilmesi için yapılan bir işlemdir. RAHİM FİLMİ ile yumurtalıkların çalışıp çalışmadığını, adet döngüsü esnasında rahim iç zarının embryonun yerleşmesini sağlayacak kadar kalınlaşıp kalınlaşmadığını, açık olsa bile tüpleri hareketliliğinin yeterli olup olmadığını, hormonlarınızın düzgün çalışıp çalışmadığını tespit edemeyiz. O nedenle kısırlık tanı ve tedavisinde birden fazla test kullanılır ve her biri, diğeri kadar gerekli ve önemlidir.
HSG sonrası birkaç gün leke şeklinde kanama olması normaldir. Eğer kanama çok yoğunsa ya da birkaç günden fazla sürerse doktorunuzu aramalısınız.
Birkaç gün rahimde ara ara kramp tarzında, adet ağrısına benzer ağrılar görülebilir. bu durumda doktorunuzun önereceği ağrı kesicileri kullanabilirsiniz.
İşlemden sonra başlayan yoğun ve kötü kokulu akıntı, şiddetli kasık ağrısı ve ateş gibi bulgular enfeksiyon belirtisi olabilir ve acilen doktorunuza görünmenizi gerektirir.
İşlem sonrası 4-5 gün cinsel ilişkiden kaçınmak gerekir. Yine vajinal tampon kullanımı da bu süre zarfında önerilmez.
Randevu Talep Edin