HPV Aşısı ve HPV Testi

Yaygınlığı bu kadar fazla olunca bu virüsle ilgili tüm Dünya’ da yapılan tarama ve önleme çalışmaları da hız kazanmıştır. Birçok Dünya ülkesi gibi ülkemizde de HPV taraması rutin uygulamaya girmiştir. Yine Avrupa’ nın birçok ülkesi HPV koruyucu aşısını rutin aşılama programlarına almış durumdadır.

HPV nedir?

HPV ( human papilloma virüs) bir DNA virüsü olup %40 oranında anogenital epitelde yerleşim gösterir. HPV virüsü daha ziyade cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Toplumun yaklaşık % 80’ inin hayatının bir noktasında HPV virüsü ile karşılaşacağı düşünülmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’ nde cinsel yolla bulaşan hastalıklar arasında birinci sırada yer almaktadır.

HPV nasıl bulaşır?

HPV cilde temas yolu ile bulaşır. Asıl bulaşma şekli cinsel temas olarak bilinse de cildin cilde her türlü teması sırasında da bulaş görülebilir. Bulaşın gerçekleşmesi için ciltte küçük çizikler ya da tahriş bulunması gereklidir ki virüs hücre içine yerleşebilsin. İşte bu nedenle daha ziyada cinsel ilişki esnasında bulaştığı düşünülmektedir. Kadın ve erkeklerde cinsel organ ya da anal bölge çevresinde siğiller oluşur.

HPV belirtileri nelerdir?

HPV bulaştıktan 2-6 ay sonra siğil oluşumu başlar. Kadınlarda belirtiler erkeklerden daha fazla ve daha belirgindir. Erkeklerde bazen hiç belirti göstermeyebilir. Kadınlarda vajina-anüs bölgesi arasında, anüsü ya da vajinayı kaplayan, karnabahar görünümlü kabartılar görülür. Siğiller genellikle ağrısızdır fakat ara sıra kaşıntı ve yanma olabilir. Sürtünmeye bağlı olarak kanama da görülebilir.

HPV enfeksiyonunda siğilden daha önemli olan gözle görünmeyen hücre çoğalmalarıdır ki, bu durumda uzun vadede prekanseröz ve kanseröz lezyonlar söz konusu olur. Düzenli jinekolojik muayeneye gidip servikal tarama yaptırarak kanserden korunmanızın mümkün olduğunu unutmayın.

HPV neden önemlidir?

HPV (human papilloma virüs) kadınlarda ve erkeklerde en sık genital siğillere sebep olabilir. Bundan daha da önemlisi kadınlarda rahim ağzı ve vajina kanserine, erkeklerde de penis, anüs ve baş-boyun kanserlerine neden olur. Kadınlarda görülen rahim ağzı kanserlerinin %99,7 si HPV DNA içermektedir.

Genital HPV tipleri nelerdir?

En yüksek riskliler: Tip 16, 18, 31, 45

Yüksek riskliler: Tip 33, 35, 39, 51, 52, 56, 58, 59, 68, 73, 82

Olası yüksek riskliler: 26, 53, 66

Düşük riskliler: Tip 6, 11, 32, 40, 42, 44, 54, 55, 61, 62, 64, 71, 72, 74, 81, 83, 84, 87, 89 ve 91

HPV nin risk faktörleri nelerdir?

• Birden fazla partnerin olması,
• Birden fazla kişiyle birliktelik yaşamış partner,
• Erken yaşta cinsel birliktelik başlangıcı,
• Kendisinde ya da partnerinde şimdi ya da daha önce cinsel yolla bulaşan hastalık öyküsü olması HPV riskini arttıran faktörlerdir.

HPV nin yayılmasını arttıran faktörler nelerdir?

• Bağışıklık sisteminin zayıflaması,
• Gebelik dönemi,
• Uzun süre steroid türü ilaçların kullanılması,
• Uykusuzluk ve yorgunluk,
• Travmalar,
• Sık tekrarlayan genital hastalıklar,
• Sigara içilmesi,
• Folat ve beta karoten eksikliği HPV yayılmasını arttırır.

HPV testi nasıl yapılır?

Hasta yüksek riskli HPV virüsü taşıyorsa kolposkopi adı verilen ileri tetkik yöntemine başvurulur.

Kolposkopi Nedir, Nasıl yapılır?

Kolposkopi rahim ağzındaki olası hücresel değişikliklerin yerlerinin belirlenmesi amacıyla yapılan ileri bir tetkik yöntemidir. Bu işlem için ‘’kolposkop’’ adı verilen özel bir cihaz kullanılır. Kolposkop bir mikroskoba ya da bir dürbüne benzetilebilir. Tetkik esnasında rahim ağzına değişik solüsyonlar uygulanarak olası hücre değişikliklerinin yerleri saptanır. Bu alanlardan bir ya da birkaç adet biyopsi yapılarak patolojik incelemeye yollanır. Böylece prekanseröz veya kanseröz lezyonları erken dönemde tanımak mümkün olur.

Kolposkopi hangi durumlarda yapılır?

• Yüksek riskli HPV tiplerinden biri saptandığında
• Muayene esnasında rahim ağzında anormal alanlar gözlendiğinde
• Smear sonucunda displazi adı verilen hücresel değişiklikler saptandığında
• İlişki sonrası kanama yakınması tekrarlar veya uzun sürerse
• Patoloji ve histoloji arası uyumsuzluk varsa

HPV tedavisi nasıldır?

HPV’ nin kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Birçok hastada bağışıklık sistemi virüsü vücuttan dışarı atar. Virüsle karşılaşıldıktan sonraki 4- 24 ay aralığındaki süreçte %90 hastada viral klirens gerçekleşir. Virüs vücut tarafından ortadan kaldırılır. Bu durumda siğiller oluşmuşsa kendiliğinden yok olur. Virüsle karşılaşan hastaların % 10’ unda intraepitelyal lezyona ilerleme görülür. Bu hastaların da sadece % 1’ inde servikal kanser gelişir.

Siğil gelişen hastalarda lezyonlar kaybolmazsa bazı tedaviler uygulanır. Ancak bu tedaviler HPV’ nin yoğunluğunu azaltır. Virüsü ortadan kaldırmaz.

Siğil tedavisi için,

• HPV ile savaşma gücünü arttırma amaçlı ya da genital siğil dokusunu ortadan kaldırmak amaçlı kremler kullanılır.
• Genital siğilleri yakmada kullanılan kimyasal tedavi yöntemleri (trichloroacetic asit) kullanılır.
• Kriyoterapi yöntemiyle dondurma işlemi yapılabilir.
• Koterizasyon yöntemiyle yakma işlemi yapılabilir.
• Siğiller lazer yöntemiyle yakılabilir.
• Siğiller operasyonla ya da lazer operasyonla alınabilir.

Tedaviler HPV virüslerini tamamen ortadan kaldırmadığı için, siğil tedavisinden sonraki süreçte de hastalığı bulaştırma etkisi devam edecektir.

HPV den korunma yolları?

• HPV virüsü cinsel ilişkiyle ve temasla bulaşabildiği için cinsel yönden aktif olan kadın ya da erkek herkes HPV açısından riskli durumdadır.
• HPV ve diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklar çoğu zaman birlikte görülürler. Bu nedenle herhangi bir cinsel hastalığı bulunan kişilerde HPV olabileceği ihtimali unutulmamalıdır.
• Kondom diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklarda koruyucu olsa da HPV için koruyucu değildir. HPV temasla bulaşabildiği için kondomun takıldığı alan dışında da enfeksiyon bulunabilir.
• HPV’ den korunmanın en etkili şekli riskli kişilerle birlikte olmamaktır.
• Tek eşli olmak da önemli bir koruma yöntemidir.
• HPV aşısı en etkili korunma yöntemidir.

HPV aşısı nedir?

HPV aşısı tedavi amaçlı değil koruma amaçlıdır. Ancak en yaygın görülen 6, 11, 16 ve 18 tipleri içindir. Daha önce HPV ile karşılaşılmadan HPV aşısı yapılır ise koruyuculuğu %100 dür.

HPV aşısı 9-16 yaş arasındaki genç kızlara ve erkeklere yapılabilir. Bununla birlikte daha önce hiç birlikteliği olmamış her kadın ve erkek de aşı yaptırabilir. Cinsel aktivitesi bulunan hastalara da yapılabilir ancak koruyuculuğu azalır. Bu kişilerin en azından daha önce karşılaşmadıkları tiplere karşı bağışıklığı sağlanmış olur.

HPV aşısı dünya sağlık örgütü tarafından onaylanmış bir aşıdır. Canlı virüs içermediği için hastalığa neden olmaz.

Aşının tam koruyuculuk sağlaması için mutlaka 3 dozunun da uygulanması gerekir.

Yüksek risk grubunda olan HIV taşıyıcıları, immün sistemi baskılayan tedavi alanlar, kortizon kullananlar, bağışıklık sistemini zayıflatan hastalığı olanlar ve çok partnerli olanlar HPV aşısını mutlaka yaptırmalıdırlar.

HPV aşısı nasıl uygulanır?

HPV aşısı intramuscular (IM) yolla, yani kas içine yapılır. Aşı 3 doz halinde yapılır. İlk aşı yapıldıktan sonraki 2. ve 6. aylarda tekrar aşı yapılmalıdır.

Kullanılan HPV aşıları nelerdir?

Ülkemizde quadrivalant(dörtlü) ve bivalant(ikili) kombine aşı olmak üzere iki tip aşı mevcuttur. HPV’ nin dokuz tipine karşı geliştirilmiş olan nanovalant(dokuzlu) aşı henüz ülkemizde bulunmamaktadır.

Gebelerde HPV aşısı yapılabilir mi?

Gebelerde HPV aşısının yapılması önerilmez. HPV in ilk dozuna başladıktan sonra gebe kalındıysa sonraki dozlar için gebelik sonrası beklenmelidir. Ancak gebelik farkedilmeden aşı yapılmışsa, bu tek başına gebeliği sonlandırmak için gerekçe değildir.

HPV aşısı ne kadar koruyucudur?

HPV aşısı, daha önce enfeksiyonla karşılaşmamış kişilerde HPV’ nin riskli tiplerine karşı %100 koruyuculuk sağlar. Bununla birlikte diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklar için koruyucu değildir. Bu nedenle aşıdan sonra yine de diğer bulaşıcı hastalıklar için korunmak gerekir. Kondom kullanımı HPV bulaşını engellemez fakat cinsel yolla bulaşan diğer birçok hastalığa karşı yeterli korunmayı sağlayacaktır.

HPV aşısının yan etkileri nelerdir?

Tüm aşılarda görülebilen yan etkiler HPV aşısında görülür. Kızarıklık, ağrı, şişlik, hafif ateş, baş ağrısı, baş dönmesi sıklıkla görülebilecek yan etkilerdendir. Ender görülen yan etkiler arasında isilik ya da solunum güçlüğü sayılabilir.

Aşı sonrası tarama testlerine devam edilir mi?

HPV aşısı sonrası tarama testlerine devam etmek şarttır. Cinsel aktif yaşam başladıktan sonra mutlaka yıllık smear kontrolleri yapılmalıdır. Aşı rahim ağzı kanserlerinin %70’ ine karşı koruyuculuk sağlar. Dolayısıyla kalan % 30 olasılık için mutlaka tarama testleri devam etmelidir.