Kısırlık Tedavisi Ankara (İnfertilite)Op. Dr. Meral Sönmezer
Kısırlık Tedavisi Ankara
Gebelik isteyen kadın ve erkeğin en az 1 yıl boyunca haftada 2-3 kez birlikte olmalarına rağmen, hiç gebelik oluşmaması durumuna infertilite- kısırlık denir. İnfertilite iki şekilde olabilir. Çiftin birlikte olduğu süreç boyunca başından itibaren hiç gebeliği olmamışsa buna primer infertilite denir. Daha önce en az bir gebelik oluşmasına rağmen, sonrasında en az 1 yıl haftada 2-3 kez birlikte olunmasına rağmen gebelik oluşamaması durumuna sekonder infertilite denir. Kısırlık, dünyada çiftlerin yaklaşık %15 inde görülebilmektedir. İnfertil hastaların çoğunun nedeni bilinirken, %10-12 sinin nedeni açıklanamamaktadır.
İnfertilitenin Nedenleri Nelerdir?
İnfertilitenin en önemli nedenlerinden biri yumurtlama bozukluklarıdır. Yumurtlamanın düzenli olamadığı durumlarda döllenme ve gebelik elde edilemeyebilir. Yumurtlama bozuklukları yumurta üretimini sağlayan hormonların doğuştan eksik olması ve hipofizden salgılanamaması, hipofizden prolaktinin (süt hormonu) fazla salgılanması, erken menopoz durumu, Polikistik over sendromu gibi yumurtalıkların düzensiz yumurta üretmesi ve erkeklik hormonunun fazla salgılanmasına neden olan kalıtımsal durumlardan dolayı oluşabilmektedir.
Rahim içi dokusu olan endometrium, rahim dışında gelişimine devam ederse buna endometriozis Bu durum rahimde, yumurtalıklar ve tüplerde görülür. İlişkide ağrı, düzensiz kanamalar ve dokuların tüpte, rahim ya da yumurtalıklarda bulunmasından dolayı İnfertilite görülmektedir. Endometriozis bazı kadınlarda hiçbir belirti göstermeyebilir, ultrason muayenesinden farkedilir.
Yumurtanın döllenmesi fallop tüplerinde olmaktadı Fallop tüplerinin geçirilmiş cerrahi operasyonlar, geçirilmiş enfeksiyonlar, endometriozis, dış gebelik gibi nedenlerden dolayı tıkanması sonucu döllenme olamaz. Bu durumda gebelik oluşamaz.
Östrojen ve progestron hormonun etkisiyle spermlerin genital yoldan taşınmasını sağlamak amacıyla mukus salgılanır. bu mukus dokusunun yeterli salınamaması durumunda sperm hareketliliği azalır ve döllenme oluşamaz.
Rahim içerisinde ya da rahim ağzından bulunan polipler 2 cm ve üzerinde ise bulunduğu yerde yangı, enfeksiyon ve deformasyona neden olabileceğinden gebeliğin oluşmasını ve oluşan gebeliğin yerleşmesini engellemektedir.
Anne ya da baba adayının sigara kullanımı, yumurta ve sperm kalitesinin düşürdüğü için İnfertilite nedenidir.
Döllenmenin olabilmesi için özellikle yumurtlama dönemlerinde birliktelik olunması gereklidir. Cinsel birlikteliğin düzensiz olması durumunda, ilişkinin yumurtlama zamanına denk gelme olasılığı düşük olacağından, döllenme olamaz ve gebelik oluşamaz. Her kadının yumurtlama dönemi ve zamanı farklı olabileceğinden gebelik istendiği takdir haftada2-3 kez olacak şekilde gün aşırı birliktelik gebelik şansını artıracaktır.
Ergenlik çağına girdikleri andan itibaren kadınlar her ay düzenli olarak yumurta üretirler. Menopoza yaklaştıkça yumurtlama azalmaya başlar. Bazı nedenlerle erken menopoz- perimenopoz durumu olabilir ve bu durumda gebelik şansı oldukça azdır.
Kemoterapi ve radyoterapi tedavilerinde birçok canlı doku zarar görebilmektedir. Yumurtalıklarda bu tedavilerden zarar görebileceği için düzenli yumurta üretemeyebilir. Bu durumda gebelik oluşamayabilir. Oluşan gebelikte sağlıklı olmayabilir.
Erkeklerin sperm sayısında ve sperm hareketliliğinde yetersizlik ya da sperm yapılarında bozukluk olduğu durumlarda döllenme gerçekleşemez.
Tiroid bezi hormonlarının az ya da fazla salgılanması durumlarında gebelik oluşamayabilir. Tiroid hormonlarının kanda normal değerlerden daha yüksek olmasına hipertroidi, daha az olmasına ise hipotroidi Troid hormonlarından birçok organ etkilenmektedir. Hipotoridizim durumunda adet dönemleri daha uzun ya da daha kısa olabilmektedir. Çünkü bütün organlarda olduğu gibi yumurtalıkların da çalışması düzensizleşir. Ayrıca progestron hormonun az salgılanmasına neden olarak yumurtlamayı baskılı hale getirir. Hipertroidizim durumlarında ise yumurtalıkların çalışması hızlanır ve yine yumurtlamada düzensizlik olabilmektedir. İki durumda da düzensiz yumurtlama nedeniyle döllenme oluşmaz.
Genetik hastalıklar nedeniyle döllenme oluşamaz ya da oluşan gebelik düşükle sonuç
Vajinismus kadınların psikolojik ya da fiziksel nedenlerden dolayı cinsel birlikteliğe izin vermemesi durumudur. Döllenme oluşabilmesi için düzenli ve sağlıklı cinsel ilişki olması gerekmektedir. Vajinismus durumlarında kadın kendini rahat bırakamadığı birlikteliğe izin vermediği için sperm geçişi olamayacağından gebelik oluşamaz.
Yumurtalıklardan sağlıklı yumurta üretilmesi kadının psikolojik durumuna bağlı olabilmektedir. Kadının isteksiz ya da mutsuz olduğu durumlarda sağlıklı yumurta oluşamayacağından döllenme oluşamayabilir.
Erkekteki testislerde bulunan kanı boşaltan toplardamarların varisleşmesi durumuna varikosel denir. İnfertilite nedeniyle başvuranlarda erkeklere bağlı nedenlerin %30-40 ını varikosel oluşturmaktadır.
Kadının aşırı kilolu olması insülin rezistansını etkileyerek yumurtalığın fonksiyonel oluşunu bozar. Bu durumda yumurtlama döngüsü bozulur ve döllenme oluşamaz.
Ayrıca erkeklerin hormonal kaynaklı sıkıntıları, inmemiş testis(kriptorşizm), testis tümörleri, spermin yapısal bozuklukları, testis travmaları, enfeksiyon ve genetik faktörler nedeniyle kısırlık oluşabilmektedir.
Erkek ve kadında hiçbir problem olmadığı halde nedeni bilinmeyen infertilite görülebilmektedir.
İnfertilite Tanısı İçin Yapilan Test Ve Uygulamalar?
Laboratuvar Testleri
Hormonal Testler Hematolojik Testler
Folikül uyarıcı hormon (FSH) * Kan grubu
Troid stimulan hormon (TSH) * Tam kan sayımı
Estradio (e2)
Prolaktin
Serbest t4
Lüteinizan hormon (LH)
Serbest testesteron
17-hidroksi progesteron
Dehidroepiandrosteron hormon
Androstenodion
Antimüllerian hormon (AMH)
Serolojik Testler
Hepatit B Antijeni (HbsAg)
Hepatit B Antikoru (Anti-Hbs)
Hepatit C Antikoru (Anti-HCV)
HIV Antikoru I-II (Anti-HIV)
Rubella IgM ve IgG,
Toxoplazma IgM ve IgG
Histerosalpingografi (Hsg)
Rahim içinin ve tüplerin kontrast madde verilerek radyografik yöntemlerle incelenmesine HSG (histerosalfingografi) yani Rahim Filmi denir. Tek bir filmle hem rahim içinin hem de tüplerin durumu hakkında büyük oranda fikir sahibi olmamızı sağladığı için HSG infertilite yani kısırlık tanısında oldukça kıymetli bir testtir. HSG yapılmadan kısırlıkla ilgili kesin bir tanı konması mümkün değildir.
HSG sayesinde rahim içine bebeğin yerleşmesine engel olan myom, polip gibi kitleleri görebiliriz. Yine daha önce geçirilmiş kürtaj ya da biyopsi gibi rahim içi cerrahi işlemler sonrası ya da ağır bir pelvik enfeksiyon neticesi gelişebilen yapışıkları belirleyebiliriz. Doğuştan mevcut olan rahim şekil bozukları (uterus bikornis-çift rahim, unikorn rahim ya da septum gibi) da HSG ile tespit edilebilir.
Tüplerde sperm ile yumurtanın birleşmesini engelleyecek bir tıkanıklık ya da spermin yumurtaya doğru ilerlemesini engelleyecek balonlaşmalar da yine HSG ile rahatlıkla tespit edilebilir. HSG sonrası çekilen kontrol filminde opak maddenin karın içinde dağılım şekline bakarak rahim etrafındaki dokulardaki yapışıklıklar ve düzensizlikler tespit edilebilir.
Hsg İşlemİ esnasında kullanılan sıvı herhangi bir sıvı değil, röntgen cihazları tarafından görülebilen radyoopak- kontrast dediğimiz türden bir sıvıdır. Rahim içi ve tüpleri uygun hızla ve basınçla doldurabilmesi için özel bir kıvama da sahiptir. Normal uterus ve tubalara sahip kadında, opak madde rahim ağzından hafif basınçla rahim içine verildikten sonra rahim içini ve tüpleri zorlanmadan geçer ve bu alanları röntgen filminde görünür hale getirir. Skopi dediğimiz röntgen bulgularını anında görmemizi sağlayan cihaz sayesinde bu geçiş aşamalarını tek tek gözlemleyebiliriz ve işlemin başarısız olma ya da tekrarlanma olasılığını azaltmış oluruz.
Laparoskopi
Laparoskopi, karın içinin optik bir cihaz aracılığıyla gözlemlenmesidir. Bu cihaz karın alt bölgesinde açılan delikten içeriye yerleştirilir. Karın içini aydınlatıp, rahim, yumurtalık ve tüpleri incelemeye yaramaktadır. Tüplerin hasar görmesi, endometirozis, yapışıklıklar gibi İnfertilite nedeni durumlara tanı konulmasını sağlamaktadır. Laparoskopi işlemi yapılmadan önce diğer tanısal test ve işlemler yapılıp sonuç alınamazsa laparoskopi düşünülür. Laparoskopi esnasında görülen patolojiler de eş zamanlı olarak tedavi edilebilir.
Histeroskopi
Fiberoptik ışık kaynaklı bir cihazın rahim ağzı yoluyla, rahim boşluğuna yerleştirilerek rahim içinin endoskopik olarak incelenmesine histeroskopi denir. HSG ile bakıldığında rahim boşluğunun kenarlarında düzensizlikler veya defektler saptanırsa, rahimde şekil bozukluğu veya yapısal bozukluklar varsa, rahim içindeki yapışıklıkların değerlendirilmesi ve tedavisi için, myom veya poliplerin tanısı ve tedavisi için histereskopi uygulanmaktadır.
İnfertilitenin Tedavisi Nasildir?
KİLO KONTROLÜ: Polikistik over sendromu gibi nedenlerle insülin rezistansı olan hastalarda kilo kontrolü bazen yumurtlamayı düzenleyerek gebelik oluşumunu kolaylaştırır.
YUMURTLAMA TEDAVİSİ: Yumurtlama bozukluğu durumlarında öncelikle yumurtlama tedavisi denenmelidir. Adetin üçüncü günü ağızdan ya da iğne tedavileri ile yumurtanın büyümesi sağlanır. Oral ilaç 5 gün, iğne ise yumurta 18 mm olana kadar kullanılır. birkaç gün arayla ultrason kontrolü yapılarak yumurtanın büyümesi takip edilir. Yumurtanın kendiliğinden çatlaması beklenebilir. Çatlatma iğnesi yapıldıktan sonra gün aşırı birliktelik önerilir.
VARİKOSEL TEDAVİSİ: İnfertilite nedeni eğer erkeğe bağlı varikosel ise, cerrahi yöntemle bu durum düzeltilebilir. İnfertilite nedeni sadece varikosel ise ameliyat sonrası tedavi olur ve gebelik gerçekleşebilir.
INTRA-UTERİN İNSEMİNASYON (AŞILAMA): Özellikle sperm hareketliliğinin yavaş olduğu durumlarda ve kadının rahim ağzında oluşan salgının spermi öldürmesi durumlarında, spermlerin salgıyla temas etmemesi ve katedeceği mesafenin kısalması amacıyla INTRA-UTERIN İNSEMİNASYON (AŞILAMA) yapılabilir. Yumurta takibi yapılarak, yumurta 18-20 mm çapında olduğunda çatlatma iğnesi yapılır. Bu iğne yapıldıktan 36 saat sonra aşılama yapılır. Aşılama için laboratuvarda özel olarak sağlıklı spermler hazırlanır.
IN VITRO FERTİLİZASYON (TÜP BEBEK): Tubal faktörler, endometriozis, erkeksel diğer faktörler, nedeni bilinmeyen infertilite, kadına ait yaş faktörü gibi nedenlerden dolayı infertilite oluyorsa önce doktorunuzun önerdiği kadarıyla aşılama daha sonrasında In vitro fertilizasyon (tüp bebek) denenmelidir.
TROİD TEDAVİSİ: hastanın tiroid hormonlarının yüksek ya da düşük olmasından dolayı gebelik oluşamıyorsa tiroid düzeyini normale getirmek için ilaç tedavisi uygulanması gerekmektedir.
Yorumlar
Fazilet
10 yıldır bebek özlemi çekiyorduk. Eşim ve bana dünyaları verdiniz. size minnettarız hocam:)))
Meral Sönmezer
Faziletçim, gebe kalmana en az senin kadar sevinmiş durumdayım. Meleğimizi sağlıkla kucağımıza almayı diliyorum. sevgilerle…
Esma Dalkıran
Meleğimiz kavuşmamızı sağladığınız için size ne kadar teşekkür etsek az. En yakın zamanda ziyaretinize geleceğiz. 🙂
Meral Sönmezer
Sağlıcakla büyütmeniz dileğiyle Gamzecim. Her zaman beklerim. 🙂
Randevu Talep Edin