Bartholin bezleri, vajinanın her iki yanında saat 4 ve 8 yönünde bulunan 2 adet bezdir. Dışarıdan gözle görülemez, çoğunlukla elle hissedilemez. Çünkü büyüklükleri nadiren 1 cm yi geçer. İnce bir kanalla kızlık zarının hemen önüne açılır. Bu bezler ergenlik ile birlikte salgı üretmeye başlar. Cinsel birliktelik sırasında çalışmaya başlayan bu bezlerin görevi ilişki sırasında salgı salgılayarak penisin vajinaya girişini kolaylaştırmak ve böylece cinsel ilişki sırasında ağrı hissedilmesini engellemektir. Bu salgı cinsel uyarılma ile artar.
Bartholin bezinin girişi herhangi bir nedenle tıkanabilir. Bu tıkanmanın nedeni genellikle bakteri enfeksiyonlarıdır. Vajinal flora bakterilerinin direncinin düşmesi nedeniyle diğer bakterilerin enfeksiyon oluşturması, tuvalet temizliğinin dikkatli yapılamamasından dolayı bağırsak bakterilerinin vajinal girişe gelmesi ya da cinsel ilişki ile bulaşan hastalıklar nedeniyle bartholin bezinin ağzı tıkanabilir.
Bartholin bezinden salgılanan sıvı vajen girişindeki alana akamaz ise bu durumda salgılanan sıvılar bezin içerisinde birikir. Bu duruma bartholin kisti denir. Bartholin kistinin içindeki sıvı iltihaplanırsa bu seferde bartholin apsesi oluşur.
Bartholin bezinin salgı kanallarında tıkanıklık olduğunda sıvının içeride birikmesi ile kist oluşur. Kist içerisindeki sıvı apseleşirse bartholin apsesi olur. Bartholin salgı kanallarının tıkanıklığına neden olan faktörler bilinmemektedir. Önceden geçirilmiş olan cerrahi işlemler risk faktörü olarak biliniyor. Fakat hastaların tamamına yakınında operasyon öyküsü bulunmamaktadır.
Bartholin apsesinden alınan kültür örneklerinde Gonore yani Bel Soğukluğu en sık karşılaşılan mikroorganizmalardandır. Diğer sık karşılaşılan mikroorganizma da Klamidyadır. Bunların yanı sıra tuvalet temizliğinin iyi yapılmamasından dolayı bağırsaklardan bulaşan E.Coli bakterisi de sıklıkla saptanan mikroorganizmalardandır.
Alınan kültürlerde en sık karşılaşılan mikroorganizmaların Gonore ve Klamidya olması nedeniyle bartholin kist oluşumunun cinsel yolla bulaşan hastalıklardan dolayı olduğu düşülmüştür. Ancak elbette tek nedeni bu değildir. Bakteriler de bartholin apselerinden sorumludur. Çoğunlukla tek bir bakteri sorumlu olmayıp pek çok değişik bakteri bir arada bulunmaktadır.
Bartholin kist tedavisi duruma göre değişmektedir. Kist küçükse ve hiçbir şikayete neden olmuyorsa tedavi gerektirmez. Ancak menopozdaki kadınlara mutlaka biyopsi yapılmalıdır. Eğer kist küçükse ve belirtilere yol açmıyorsa ılık banyo yapılması, şişlik olan bölgeye ılık kompleks uygulanması ve ağrı olduğunda ağrı kesici alınması yeterli olabilir.
Bartholin kisti apseye dönüşmüşse bu durumda belirtiler de artacaktır. Mutlaka doktora başvurmalısınız. Öncelikle eğer apse müdahale edilecek kadar olgunlaşmamışsa antibiyotik tedavisi ile enfeksiyon giderilebilir.
Apse drenajı; öncelikle apse yüzeyi mutlaka batikon ile temizlendikten sonra, lokal anestezik enjekte edilmelidir. Sonra vajina iç yüzeyine küçük bir kesi yapılmalıdır. Apse içindeki enfekte materyal tam olarak dışarı akıtılır. İsteğe göre genel anestezi de tercih edilebilir.
Word kateteri; bartolin apse ya da kistine bir kesi açılıp kist içeriği iyice boşaltıldıktan sonra bartholin bezi içerisine Word kateteri yerleştirilir. İdrar sondasına benzeyen bu kateter 3 cc kadar şişirilir. Kalan kısmı vajina içine yerleştirilir. Bir ay orada kalması sağlanır. Kateter orada olduğu süre içinde beze yeni bir ağız oluşturacaktır. Bir ay kateterin içerisinde sıvı birikir. Bir ay sonra kateter boşaltılır ve kateter ağrısız ve kolaylıkla çekilir.. İşlem lokal anestezi ile yapıldığı gibi hasta çok ağrı hissediyorsa genel anestezi ile uyutularak da yapılabilir.
Marsupializasyon; kist ya da apse içeriği boşaltıldıktan sonra bartolin bezinin kapsülü cilde ağızlaştırılacak şekilde dört adet dikiş konulur. Bu işleme Marsupializasyon denir. Lokal anestezi ile yapılabileceği gibi genel anestezi de tercih edilebilir. İşlem sonrası hijyen kurallarına dikkat edilmeli ve pansuman uygulanmalıdır. Enfeksiyon yönünden dikkat edilmesi için cinsel ilişki, deniz ve havuzdan kaçınılmalıdır. Ayakta duş alınabilir.
Bartholin bezinin çıkarılması; sürekli tekrarlayan kist ve apselerde drenaj yapıldığı halde tekrarlıyor ise çok nadirde olsa kanser riski var ise bartolin bezi tamamen çıkarılabilir. Bu işlem sonrası cinsel ilişki de kayganlık olmayacağı için hastaya kayganlaştırıcı jeller önerilir.
Bartholin kisti cerrahi işlemleri sonrası apsenin tekrarlama oranı ortalama olarak %20 civarındadır. Yapılan bir çalışmada iğne aspirasyonu sonrası tekrarlama oranı %38 i bulunmuşken Marsupializasyon sonrası tekrarlama çok nadir görülmüştür.
Bartholin kistleri kadın dış genital organında en sık görülen kistik oluşumlardır. Her yüz kadından yaklaşık iki tanesi yaşamlarının herhangi bir döneminde bartholin bezinde bartolin kisti veya bartholin apsesi olur. Bartholin apsesi bartholin kistinden yaklaşık üç kat daha fazla görülmektedir. En sık 20-29 yaş arasında cinsel yönden aktif olan kadınlarda oluşur.
Bartholin bezi enfeksiyonlarının nedeni tam olarak bilmemekle birlikte bilinen nedenler için önlem almak önemlidir.
Randevu Talep Edin